title

Przedawnienie długu - kiedy długi się przedawniają?

Przedawnienie długu to szansa na uniknięcie spłaty zaległej należności. Przedawnienie oznacza, że po upływie określonego czasu wierzyciel nie może już dochodzić swoich roszczeń. Tyle w teorii. W praktyce przeterminowanie długu obwarowane jest wieloma zmiennymi i niesie określone skutki zarówno dla wierzyciela, jak i dłużnika.

Temat przedawnienia długu to kwestia, która interesuje mnóstwo osób mających problem z uregulowaniem zaległych należności. Choć nikt tego nie planuje, zdarza się, że spłata zobowiązania przekracza możliwości budżetu domowego lub firmowego, w efekcie czego, po przekroczeniu określonego w umowie terminu zapłaty zobowiązania powstaje dług.

Czy przedawnienie dotyczy każdego rodzaju roszczenia? Jakie warunki należy spełnić, żeby móc uniknąć jego spłaty? Jakie kroki może podjąć wierzyciel w celu odzyskania należności? Na te i wiele innych pytań znajdziesz odpowiedzi w naszym artykule.

Co to jest i na czym polega przedawnienie długu?

Przedawnienie długu to po prostu brak prawnej możliwości dochodzenia roszczeń przez wierzyciela po upłynięciu określonego terminu.

Co to oznacza w praktyce?

Przypuśćmy, że wziąłeś w banku pożyczkę gotówkową w określonej wysokości. Po uregulowaniu kilku rat wpadłeś w tarapaty finansowe i zaprzestałeś regularnej spłaty zadłużenia z tytułu umowy podpisanej z placówką bankową. Po upłynięciu określonego czasu i pod warunkiem spełnienia dodatkowych wymogów następuje automatyczne przedawnienie długu, a Ty masz prawo podnieść zarzut przedawnienia, wskutek czego unikniesz spłaty zaległego roszczenia.

Należy jednak podkreślić, że wygaśnięcie zobowiązania nie jest jednoznaczne z oddłużeniem. Dług nadal istnieje, stając się zobowiązaniem niezupełnym, przez co wierzyciel nie ma możliwości odzyskania pieniędzy wskutek postępowania egzekucyjnego. Jedyną opcją jest zawarcie ugody, rozpoczęcie mediacji i próba polubownego zakończenia sprawy. Jednak dłużnik, zgodnie z prawem, może uchylić się od jego spłacenia.

Termin zaspokojenia roszczeń wierzyciela różni się w zależności od rodzaju zaległości, w efekcie czego jedne długi przedawniają się już po roku, podczas gdy inne dopiero po 6 latach.

Ustawa o przedawnieniu długów

Co ciekawe, instytucja przedawnienia długów nie jest nowością, a kwestia ta jest uregulowana w kodeksie cywilnym. W Ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 roku, w art. 117 można znaleźć zapis, że dłużnik, po upływie określonego terminu, może uchylić się od spłaty zaległego roszczenia[^1]. Co jednak ważne, pierwotna wersja wspomnianego zapisu wymagała od dłużnika złożenia zarzutu przedawnienia do sądu, by następnie udowodnić przedawnienie długu.

W wyniku nowelizacji Ustawy, 9 września 2018 r. zapis w kodeksie cywilnym dotyczący przedawnienia długów uległ zmianie. Od 2018 roku wszystkie pozwy sądowe o przedawnione roszczenia są odrzucane, wskutek czego duża liczba dłużników nie musi przedstawiać dowodów przedawnienia i walczyć o przysługujące im prawa. Ale to nie wszystkie zmiany wprowadzone w wyniku nowelizacji.

Oprócz tego:

  • podstawowy termin przedawnienia skrócono z 10 do 6 lat,

  • w roszczeniach, w których wierzycielem jest konsument, termin przedawnienia wynosi 10 lat,

  • jeśli termin przedawnienia jest dłuższy niż 2 lata, zawsze przypada na koniec roku kalendarzowego.

Ważne! Przedsiębiorcy mający długi z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, mogą skorzystać z przedawnienia już po 3 latach. Co ważne, automatyczne przedawnienie długów dotyczy wyłącznie osób fizycznych. Firmy w dalszym ciągu są zmuszone do złożenia w sądzie zarzutu przedawnienia.

Jakie długi mogą się przedawnić?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami przedawnieniu mogą ulec wyłącznie roszczenia majątkowe. W praktyce są to więc głównie zobowiązania finansowe, jak:

  • faktury za towary lub usługi,

  • pożyczki, kredyty (oprócz kredytu hipotecznego),

  • rachunek za korzystanie z różnego rodzaju mediów (telewizja, internet),

  • termin płatności podatku,

  • karty kredytowe,

  • mandaty,

  • długi alimentacyjne,

  • długi spadkowe,

  • czynsz za mieszkanie.

Terminy przedawnienia wybranego rodzaju roszczenia

Rodzaj roszczenia

Termin przedawnienia

Debet na koncie bankowym 

2 lata

Dług czynszowy

3 lata

Niezapłacony mandat

1 rok

Zaległości podatkowe, dług do ZUS

5 lat

Dług za usługi telekomunikacyjne

3 lata

Długi spadkowe

6 lat

Chwilówka, kredyt, pożyczka, limit na karcie kredytowej

3 lata



Należy wspomnieć, że przedawnieniu mogą również ulec długi objęte prawomocnym orzeczeniem sądowym, czyli nakazem zapłaty. Przykładem są długi skierowane do komornika, a termin przedawnienia wynosi w tym przypadku 6 lat.

W praktyce do takiej sytuacji dochodzi bardzo rzadko, a przedawnienie długu u komornika jest niemal niemożliwe. Wyjątkiem jest sytuacja, w której komornik umarza postępowanie egzekucyjne z powodu bezskuteczności egzekucji. W efekcie czego wierzyciel ponownie ma 6 lat na złożenie stosownego wniosku do sądu, wszczęcie procedury egzekucyjnej przez komornika i odzyskanie swoich pieniędzy. Przekroczenie terminu 6 lat spowoduje przedawnienie długu.

Kiedy dochodzi do przedawnienia długu?

Aby roszczenie uległo przedawnieniu, musi zostać spełniony szereg warunków, uwzględniających:

  • rodzaj zadłużenia,

  • termin przedawnienia zobowiązania,

  • działania podejmowane przez wierzyciela.

O ile dwa pierwsze warunki, czyli rodzaje roszczeń i terminy przedawnienia zadłużenia już poruszyliśmy, zajmiemy się teraz punktem trzecim, ponieważ to właśnie on ma kluczowe znaczenie dla prawomocnego przedawnienia długu.

Otóż przedawnienie roszczenia następuje wyłącznie wtedy, gdy wierzyciel nie podejmie żadnych działań mających na celu wyegzekwowanie należności. Ponadto część zadłużeń nigdy nie ulega przedawnieniu. O tym, czy doszło do przedawnienia, najczęściej decyduje sąd, który pomimo upływu określonego terminu przedawnienia może uznać, że nie ma przesłanek do zasądzenia przeterminowania długu.

Od kiedy liczy się przedawnienie pożyczki pozabankowej?

Zgodnie z powyższą tabelką, przedawnienie pożyczki pozabankowej, tzw. chwilówki lub szybkiej pożyczki online następuje po 3 latach, liczonych od terminu zwrotu pożyczki.

Warto również pamiętać, że w przypadku długów przedawniających się po co najmniej 2 latach, termin przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego. Jeśli więc termin zwrotu pożyczki to 20 października 2022 roku, to 3-letni okres przedawnienia przypada na 2025 rok, aczkolwiek koniec terminu przedawnienia to 31 grudnia 2025.

Przedawnienie kredytu bankowego

W przypadku kredytów udzielanych przez bank sytuacja jest analogiczna do pożyczek pozabankowych. Przedawnienie długu bankowego następuje po 3 latach.

Wyjątkiem jest roszczenie zabezpieczone hipoteką, które z mocy prawa nigdy się nie przedawnia. Przepis ten dotyczy wyłącznie należności głównej, czyli pożyczonego kapitału, a nie należności okołokredytowych, np. odsetek.

Przerwanie biegu przedawnienia – co warto wiedzieć?

Przerwanie biegu przedawnienia jest każdą czynnością powodującą, że przedawnienie liczone jest od nowa. Jakiekolwiek działania wierzyciela mające na celu odzyskanie należnych pieniędzy sprawiają, że licznik upływu czasu zostaje zresetowany, a bieg przedawnienia – przerwany.

Np. sprzedaż długu firmom zewnętrznym w celu windykacji należności nie jest przesłanką, która przerywa bieg przedawnienia. Jeśli więc firma windykacyjna żąda uregulowania długu po terminie przedawnienia, dłużnik może uchylić się od płatności.

Jakie działania mogą przerwać bieg przedawnienia?

  • Złożenie przez wierzyciela wniosku do sądu o nakaz zapłaty.

  • Monity ponaglające wysyłane przez wierzyciela.

  • Skierowanie sprawy na drogę komorniczą.

  • Rozpoczęcie mediacji wierzyciela z dłużnikiem, mającej na celu polubowne rozwiązanie problemu.

  • Uznanie długu przez dłużnika wiążącej się z zawarciem ugody czy dobrowolną spłatą całości lub części zadłużenia.

Pamiętaj, że każde postępowanie sądowe lub egzekucyjne zawiesza bieg przedawnienia długu. Liczy się go ponownie od momentu zakończenia postępowania prawomocnym wyrokiem sądu.

Jak sprawdzić przedawnienie długu?

W praktyce przedawnienie długu jest kwestią sporną, a obie strony, zarówno wierzyciel, jak i dłużnik, mogą mieć odmienne zdanie na temat ostatecznego terminu przedawnienia długu i wygaśnięcia zobowiązania. Argumentem podnoszonym przez wierzyciela może być np. wysłanie monitu przypominającego o zaległości lub podjęcie z dłużnikiem mediacji mających na celu polubowne odzyskanie pieniędzy. Z drugiej strony dłużnik może kontrargumentować to faktem nieotrzymania wezwania do zapłaty.

Okazuje się więc, że najczęściej jedynym wyjściem na ustalenie faktycznego przedawnienia długu jest orzeczenie sądu.

Przedawniony dług a wpis do bazy dłużników

No i na koniec jedna ważna kwestia. Nawet jeśli uda się uniknąć uregulowania zaległości wskutek przedawnionych roszczeń, dług nadal pozostaje, a wszystkie niezapłacone zobowiązania zostają wpisane do popularnych rejestrów dłużników, takich jak Biuro Informacji Kredytowej BIK czy Biuro Informacji Gospodarczej BIG.

Znalezienie się w wymienionych bazach dłużników może być w przyszłości ogromnym utrudnieniem, a często znaczącą przesłanką do nieudzielenia przez bank i instytucje pozabankowe kredytu czy pożyczki.

Kluczowe jest również, że nie można samodzielnie wypisać się z listy dłużników, a wygaśnięcie długu nie oznacza automatycznego usunięcia ze wspomnianych rejestrów. Aby zniknąć z feralnych baz, należy złożyć stosowany wniosek do wierzyciela. A ten, jak wiadomo, może nie mieć powodów lub chęci, by ustosunkować się do niego pozytywnie.

Biorąc pod uwagę powyższe zależności, najlepszym i najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest spłata długu. Po prostu. Wstrzymywanie się z płatnością i liczenie na łut szczęścia w postaci przedawnienia długu, jest mało opłacalne z kilku przyczyn. Po pierwsze, wierzyciel będzie robił wszystko, by nie dopuścić do przedawnienia, przez co cała sprawa może ciągnąć się latami, a po drugie – nawet jeśli dług się przedawni to i tak informacja o niespłaconej należności będzie widniała w rejestrach dłużników, co może być znaczącym ograniczeniem w przyszłości.


Źródło:

[^1]: https://arslege.pl/przedawnienie-roszczen-majatkowych/k9/a1133/

piktogram medal pierwsze miejsce

RANKING POŻYCZEK – Marzec 2024

Dodaj komentarz

newsletter