IKE i IKZE – co to takiego? Czy warto z nich korzystać?

Zdecydowana większość emerytów w Polsce ma wypłacane świadczenia z ZUS. Ten zaś alarmuje, że w przyszłości dzisiejsi 40-latkowie będą musieli pogodzić się z głodowymi świadczeniami, znacznie niższymi od ich dzisiejszych zarobków. Dlatego warto wcześniej zadbać o zabezpieczenie finansowe na „jesień życia”, w czym pomagają konta oszczędnościowe oraz programy oszczędzania na emeryturę, między innymi IKZE oraz IKE. Czym one są i czy warto z nich skorzystać?

IKZE i IKE – zabezpieczenie na emeryturze

IKZE to skrót od rachunku, które nazywa się Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego, z kolei IKE oznacza Indywidualne Konto Emerytalne. Są one elementami trzeciego filaru emerytalnego, do którego każda osoba dorosła może przystąpić, ale nie musi. Są całkowicie dobrowolne. 

Przypomnijmy, że pierwszym filarem systemu emerytalnego jest świadczenie z ZUS, drugim Otwarte Fundusze Emerytalne. IKZE i IKE powstały jako programy pozwalające na oszczędzanie na emeryturę. Możemy to robić na kontach emerytalnych oraz korzystać z wielu ulg, jakie są z nimi związane.

Kto może założyć IKE i IKZE?

IKE są przeznaczone dla każdej osoby po ukończeniu 16. roku życia. Roczny limit wpłat na wynosi tyle, co 3-krotność średniego wynagrodzenia, stąd w 2021 roku była to kwota 15 777 zł. Możliwe jest wypłacenie wcześniej wszystkich lub części środków z IKE, ale zyski te objęte są podatkiem Belki. Można go jednak uniknąć. 

IKZE z kolei może założyć również każda osoba po 16. roku życia. Obowiązujący w tym przypadku roczny limit wpłat wynosi tyle, co 1,2-krotność średniego wynagrodzenia dla wszystkich oraz 1,8-krotność średniego wynagrodzenia dla samozatrudnionych. W 2021 roku były to kwoty odpowiednio 6 310,80 zł oraz 9 466,20 zł. Wypłata środków przed terminem jest możliwa, ale tylko w całości, a nie w częściach, jak w przypadku IKE. 

Dlaczego warto korzystać z IKE i IKZE?

Podstawową zaletą odkładania pieniędzy w ramach IKZE i IKE jest możliwość skorzystania ze zwolnienia z podatku od zysków kapitałowych, nazywanego również podatkiem Belki. Nie płaci się od nich podatku dochodowego od osób fizycznych przy wypłacie środków finansowych z IKZE lub IKE, jeśli:

• w przypadku IKE wystarczy doczekać uzyskania wieku 60 lat lub 55 lat (po nabyciu praw emerytalnych) oraz zasilać IKE przez okres minimum 5 dowolnych lat kalendarzowych.
• w przypadku IKZE wystarczy dokonywać wpłat przez 5 dowolnych lat kalendarzowych i ukończyć 65 lat.

Dodatkowo w przypadku IKZE korzyścią podatkową jest możliwość odliczenia wpłacanych składek od podatku dochodowego. Natomiast trzeba liczyć się z tym, że wypłata środków objęta jest zryczałtowanym podatkiem w wysokości 10 proc. 

Jak założyć IKE i IKZE?

Oprocentowane konta IKE i IKZE można założyć w określonych instytucjach, do których zalicza się:

• banki,
• zakłady ubezpieczeniowe,
• domy maklerskie,
• PTE (Polskie Towarzystwo Ekonomiczne).

Instytucja prowadząca IKZE i IKE może samodzielnie zastrzec częstotliwość oraz wysokość dokonywanych wpłat. Wpłacone środki są inwestowane w liczne instrumenty finansowe, m.in. są one utrzymywane na kontach oszczędnościowych, kupuje się obligacje skarbowe lub lokuje się pieniądze w fundusze inwestycyjne czy akcje spółek notowanych na giełdzie.

Sprawdź limity wpłat na IKE i IKZE w 2022 roku >

Założenie IKE i IKZE wiąże się nie tylko z możliwością odkładania pieniędzy na jesień życia z uniknięciem podatku dochodowego, ale i przy IKZE można odliczyć składki od daniny w PIT. Jednocześnie IKZE i IKE pracują na siebie. Są dziedziczone, dlatego nawet przy śmierci oszczędzającego jego bliscy je otrzymają. IKE cechuje się większą elastycznością, ponieważ można wypłacić część pieniędzy przed ukończeniem określonego wieku, choć podlega to opodatkowaniu – podatkiem Belki naliczanym od zysków kapitałowych.